آیا روغن کلزا برای سلامتی مفید است؟ قطعا بله!

روغن کلزا یا کانولا یکی از بهترین و خوش‌قیمت‌ترین روغن‌های خوراکی در بازار است که فواید بسیارش برای سلامتی از دیدگان اکثر مردم پنهان مانده. در این مطلب می‌خواهیم این روغن را با هم موشکافی کنیم.

گیاه کلزا معمولا در میانه بهار یا اوایل تابستان(بسته به آب و هوا) شکوفه می‌زند و به خاطر رنگ طلایی گل‌هایش بسیار مشهور است. این گیاه که به خانواده‌ی کلم تعلق دارد، ارتباط نزدیکی با دسته‌ی شلغم و خردل نیز دارد. روغن این دانه که به نام‌های کلزا و کانولا شناخته می‌شود، کاربرد گسترده‌ای در آشپزی، پخت و پز و فرآوری غذا دارد.

و اما ما قصد داریم در این مطلب محتوای غذایی و فواید روغن کلزا برای سلامتی را بررسی کنیم. بنابراین، با ما همراه باشید!

تولید و زمینه‌های کاربرد روغن کلزا

کانادا بزرگترین تولیدکننده‌ی کلزاست که کشور آلمان را با فاصله‌ی کمی پس از خود(از نظر تولید) می‌بیند. در حقیقت نام کانولا(Canola) از ترکیب واژه‌های Canada و Oil ایجاد شده است. در اصل، روغن کلزای آشپزی از طریق تلاقی سنتی و توسعه یافتگی است. با این حال، اکثر انواع روغن‌های کلزای موجود در بازار کنونی دستکاری ژنتیکی (GM یا Genetically modified) شده‌اند تا مقاوم در برابر آفت‌زدگی شوند. بدین ترتیب، محصولاتی که یاد کردیم با عنوان ارگانیسم‌های دستکاری ژنتیکی یا GMO شناخته می‌شوند.

روغن کلزا در برابر روغن کانولا

بسیار مهم است که بین دو نوع اصلی روغن کلزا تمایز قائل شویم. این دو نوع عبارتند از: صنعتی و آشپزی. نوع آشپزی این روغن با اسم کانولا نیز شناخته می‌شود. روغن صنعتی کلزا در صنایع اتومبیل‌سازی و شیمیایی کاربرد دارد، در حالیکه نسخه‌ی آشپزی آن برای پخت و پز مصرف می‌شود. این دو نوع روغن به دلیل ساختار و محتوای اسید اوره‌شان بسیار متفاوت از همدیگر هستند. اسید اوره در مقادیر بالا برای سلامتی شما مضر است.

در حقیقت، از منظر علمی اگر بخواهیم روغنی نام کانولا بر خود بگیرد، باید سطوح اسید اوره‌ی دو درصد یا کمتر را داشته باشد. در غیر این صورت نام روغن کلزا را می‌گیرد. توجه داشته باشید که این تعریف علمی بود و در بین عموم مردم، روغن کلزا یا کانولا تفاوتی ندارد و کاربرد آن که آشپزی یا صنعتی است مورد سوال قرار می‌گیرد. یعنی سوال اصلی این است گه این روغن کلزا/کانولا، از نوع صنعتی است یا برای آشپزی.

ارزش غذایی روغن کلزا

روغن کلزا یک روغن خالص است، بنابراین هیچگونه پروتئین یا کربوهیدراتی در خود ندارد. با این حال، منبع خوبی از چربی‌های سالم و ویتامین‌های محلول در چربی است.

یک قاشق غذاخوری از روغن کلزا(15 سی سی) به شما موارد زیر را اعطا می‌کند:

کالری: 124

چربی کل: 14 گرم

چربی اشباع: 1 گرن

چربی تک‌سیرنشده: 9 گرم

چربی چندسیرنشده: 4 گرم

ویتامین ای: 16 درصد از مقدار روزانه(DV)

ویتامین کا: 8 درصد از مقدار روزانه(DV)

روغن کلزا منبعی عالی از ویتامین ای(E) است که یک آنتی‌اکسیدان بالقوه بوده و سلامتی پوست و مو را پشتیبانی می‌کند. بعلاوه، بصورت طبیعی این روغن چربی اشباع کمی دارد و سرشار از چربی اشباع نشده است که ارتباط مستقیمی با سلامت قلب دارد. به طور خاص، این روغن منبع خوبی از آلفا-لینولنیک اسید(ALA) که نوعی چربی امگا 3 است می‌باشد. ALA یک چربی اساسی‌ست که تبدیل به ایکوساپنتانوئیک اسید(EPA) و دوکوساهگزانوئیک اسید(DHA) در بدن می‌شود. رژیم غذایی سرشار از چربی‌ها منجر به سلامتی قلب می‌شود.

روغن کلزا سرشار از چربی‌های امگا 6 نیز هست که بهنگام استفاده‌ی بهینه سلامت کلی بدن را بهمراه دارد. با این وجود اکثر مردم چربی امگا 6 زیادی را درگیر رژیم غذایی خود می‌کنند که می‌تواند منحر به التهاب شود.

خوشبختانه روغن کلزا نسبت امگا 3 به امگا 6 یک به دو دارد که تعادلی نسبتاً سالم از این دو چربی است. اکثر کارشناسان بر این باورند که نسبت یک به چهار یا پایین‌تر این دو چربی برای سلامتی ایده‌آل است که در نتیجه، روغن کلزا را به انتخابی عالی تبدیل می‌کند. یک تحقیق که اخیراً صورت گرفته نشان داد که مصرف مرتب و منظم روغن کلزا منجر به بروز سطوح پایین کلسترول بد(LDL) و کلسترول کل می‌شود که در نتیجه، برای جلوگیری از عارضه‌های قلبی موثر است.

خلاصه: روغن کلزا سرشار از چربی‌های اشباع نشده و ویتامین K و ویتامین E است. این ماده نسبت مفیدی از چربی‌های امگا 3 به امگا 6 دارد که می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت قلب بگذارد.

فواید روغن کلزا

در این بخش فواید اصلی روغن کلزا را با هم مرور می‌کنیم

دمای پخت بالا

می‌توان از روغن کلزا برای پخت و پز در دمای بالا استفاده کرد، چرا که این ماده نقطه‌ی دود بالایی دارد، بصورتی که تا دمای 204 درجه سانتی گراد این روغن نمی‌سوزد و پس از گذر از این دما شروع به دود شدن می‌کند. در این دما، مولکول‌های چربی شروع به شکستن کرده و ترکیبات سمی تولید می‌کنند.

نقطه‌ی دود فاکتور مهمی است که باید هنگام خرید یک روغن مخصوص پخت و پز سالم به آن توجه کنید. یکی از عواملی که این موضوع را مشخص می‌کند، چگونگی تصفیه روغن است. در واقع هرچقدر یک روغن تصفیه شده‌تر باشد، دمای دود شدن هم بالاتر می‌رود.

روغن کلزای کلد پرس شده فروشگاه مواد غذایی ترنج ذاتا نقطه‌ی دود شدن بالایی دارد(بدون اینکه تصفیه شده باشد). بدین ترتیب، انتخاب خوبی برای پخت و پز و سرخ کردن می‌باشد. البته توجه داشته باشید که ما شدیداً توصیه می‌کنیم تمامی محصولات عرضه شده توسط ما را با حرارت ملایم هنگام سرخ کردن مصرف کنید و از شروع یکباره‌ی آشپزی با دمای بالا پرهیز کنید.

روغن کلزا کم بو و همه‌کاره است

روغن کلزا فروشگاه ترنج طعم و بوی بسیار ملایمی نسبت به روغن کلزا بازاری دارد. بنابراین شما می‌توانید شگفتی‌های زیادی در آشپزخانه‌ی خودتان خلق کنید! بعلاوه، هم می‌توانید آن را هم‌دما با دمای اتاق سرو کنید و یا در پخت و پز استفاده کنید. این روغن در سالاد و حتی دیپ‌فرای(سرخ کردن در روغن زیاد و عمیق) هم جوابگوست. دوباره متذکر می‌شویم که سرخ کردن را با کمی احتیاط انجام دهید!

روغن کلزا محصولی مقرون به صرفه است

روغن کلزا به دلیل تولید در مقیاس جهانی بسیار مقرون بصرفه و در دسترس است. بسته به مکان و منطقه‌ای که زندگی می‌کنید، معمولا می‌توانید حداقل 2 الی 4 لیتر روغن کلزای خالص را به قیمت یک لیتر روغن زیتون خالص خریداری کنید. روغن‌های باکیفیت‌تر مانند روغن زیتون فوق بکر قیمت بیشتری دارند چرا که تکنولوژی فرآوری پیشرفته‌تر و عمر مفید کمتری دارند. ضمن اینکه روغن کلزای موجود در فروشگاه مواد غذایی رژیمی ترنج کشت بومی بوده و از کشاورزان منطقه خریداری می‌شود.

خلاصه: روغن کلزا ارزان و کم بو بوده و دمای بالا را هم تاب می‌آورد، بنابراین تبدیل به روغن پخت و پزی مقرون بصرفه و همه کاره شده است!

سخن پایانی

روغن کلزا بصورت گسترده در جهان استفاده می‌شود. این ماده به دلیل مقرون بصرفگی و همه‌کاره بودن به عنوان روغن آشپزی شهرت دارد و معمولا از آن در سالاد و دسر، غذاهای پخته شده و سرخ شده استفاده می‌گردد.

روغن کلزا روغنی است که منبع خوبی از چربی‌های سالم است. اگر شما هم دوست دارید این ماده‌ی فوق العاده را امتحان کنید، سعی کنید از نوع پرس سرد آن بهره ببرید چرا که روغنی که به روش پرس سرد تهیه شده باشد(مثل روغن کلزا فروشگاه مواد غذایی رژیمی ترنج)، اکثر فواید و ریزمغذی‌های اصلی خود را حفظ کرده است.